I. Bối cảnh và yêu cầu đặt ra

Trường Đại học Tài nguyên và Môi trường Hà Nội với sứ mệnh đào tạo, nghiên cứu và chuyển giao tri thức trong lĩnh vực nông nghiệp, tài nguyên, môi trường, khí tượng thủy văn và biến đổi khí hậu... cần tiếp tục đổi mới mạnh mẽ để đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và hội nhập quốc tế. 

Đứng trước yêu cầu đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, gắn với yêu cầu hội nhập quốc tế và tự chủ đại học, Trường Đại học Tài nguyên và Môi trường Hà Nội xác định rõ: Đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững ngành nông nghiệp và môi trường, đồng thời từng bước hiện thực hóa mục tiêu tự chủ tài chính là nhiệm vụ trọng tâm, xuyên suốt trong thời gian tới. Với tinh thần đó, Đảng bộ Nhà trường xin tham gia một số nội dung tham luận như sau:

II. Kết quả nổi bật trong công tác đào tạo giai đoạn 2020-2025

1. Quy mô, loại hình đào tạo tiếp tục mở rộng

- Hiện tại, Nhà trường đào tạo 23 ngành đại học và 6 ngành thạc sĩ. Hằng năm, hoàn thành từ 98% trở lên chỉ tiêu tuyển sinh, với quy mô khoảng hơn 15.000 sinh viên, học viên.

- Trong nhiệm kỳ, Đảng ủy đã chỉ đạo vừa giữ vững chất lượng các ngành truyền thống, vừa mở mới các ngành như Ngôn ngữ Anh, Marketing, Logistics, Quản trị khách sạn, Sinh học ứng dụng..., nhằm đáp ứng nhu cầu xã hội.

- Dự kiến, đến 8/2025 Nhà trường mở thêm chương trình đào tạo đại học ngành Kinh tế số (dự kiến sẽ tuyển sinh năm 2026) và đào tạo ThS ngành Quản trị kinh doanh. Hiện nay, Nhà trường đang tiến hành triển khai xây dựng quy định và đề án liên kết đào tạo với Trường Đại học Curtin (Úc) với 3 ngành: Quản trị kinh doanh, Quản trị dịch vụ du lịch và lữ hành, Kế toán và dự kiến bắt đầu tuyển sinh từ năm học 2025-2026. Đồng thời, Nhà trường đang triển khai xây dựng đề án đào tạo chất lượng cao trình độ đại học.

2. Chuyển dịch mạnh mẽ theo hướng đào tạo gắn với thị trường và hội nhập quốc tế

- Nhà trường tổ chức xây dựng các chương trình đào tạo theo định hướng ứng dụng. Cập nhật chương trình đào tạo theo chuẩn đầu ra, gắn với chuẩn năng lực nghề nghiệp và nhu cầu thực tiễn của thị trường lao động. 

- Nhà trường liên tục rà soát, cập nhật và chuẩn hóa chương trình đào tạo theo hướng tăng cường thực hành, gắn với nhu cầu thực tế, thị trường lao động và dựa trên phản hồi của nhà tuyển dụng; tăng cường kỹ năng thực hành, ngoại ngữ, công nghệ số.

- Đẩy mạnh hợp tác với doanh nghiệp, đơn vị sử dụng lao động, tổ chức quốc tế để phát triển chương trình, đưa sinh viên đi thực tập thực tế và tăng khả năng tìm việc sau tốt nghiệp.

3. Nâng cao chất lượng đội ngũ và điều kiện đảm bảo đào tạo

- 100% giảng viên có trình độ từ thạc sĩ trở lên, trong đó trên 20% có trình độ tiến sĩ; tỷ lệ giảng viên có trình độ ngoại ngữ và tin học đạt chuẩn tăng nhanh. 

- Nhà trường từng bước hoàn thiện cơ sở vật chất theo hướng hiện đại, xanh - sạch - đẹp, đầu tư nâng cấp giảng đường, phòng thí nghiệm, thực hành, phòng thi trắc nghiệm và phòng học ngoại ngữ. 

- Chuyển đổi số trong đào tạo được đẩy mạnh. Hệ thống quản lý học tập (LMS) trực tuyến của trường được triển khai toàn diện, cung cấp tài liệu số hóa và bài giảng tương tác cho 100% khóa học; triển khai hệ thống học trực tuyến HUNRE E-Learning, nâng cấp phần mềm quản lý đào tạo, thi trắc nghiệm, xây dựng học liệu số, đổi mới phương pháp giảng dạy và kiểm tra đánh giá. 

- Công tác khảo thí được triển khai ngày càng bài bản, góp phần đánh giá khách quan, toàn diện năng lực người học. Đảng bộ nhà trường đã kịp thời chỉ đạo hoạt động phúc khảo triển khai trực tuyến từ cuối năm 2023, tạo điều kiện cho người học khiếu nại những vướng mắc liên quan đến quyền lợi của mình một cách nhanh chóng và dễ dàng.

- Trong năm 2023, Nhà trường đã tham gia Hệ thống xếp hạng đối sánh chất lượng đại học UPM (University Performance Metrics) và đã đạt được kết quả tổng thể ở mức 4 sao theo định hướng ứng dụng.

4. Những khó khăn, thách thức

- Chất lượng đầu vào sinh viên không đồng đều; việc chuyển đổi mô hình đào tạo sang hướng tiếp cận thị trường còn nhiều rào cản.

- Tỷ lệ cán bộ, giảng viên có học vị tiến sĩ, học hàm PGS, GS chưa đạt mục tiêu như  kỳ vọng.

- Việc đổi mới phương pháp giảng dạy, kiểm tra đánh giá chưa thực sự đồng bộ.

- Cơ chế tự chủ tài chính mới chỉ ở mức từng phần, nguồn thu phụ thuộc lớn vào học phí (chiếm hơn 80% tổng thu), trong khi chưa khai thác hiệu quả các nguồn thu từ nghiên cứu, dịch vụ, hợp tác quốc tế. Đây là rủi ro cao đối với chất lượng đào tạo của Nhà trường do tuyển sinh phụ thuộc vào nhu cầu xã hội và quy định của Nhà nước.

III. Định hướng phát triển

Nhà trường xác định mục tiêu xây dựng mô hình đại học tự chủ, hiện đại, có uy tín trong khu vực, là cơ sở giáo dục đại học đầu ngành về lĩnh vực tài nguyên và môi trường. Trong đó, các định hướng trọng tâm gồm:

1. Đổi mới chương trình đào tạo theo hướng chuẩn đầu ra tiếp cận quốc tế, phù hợp với Khung trình độ quốc gia, gắn với nhu cầu của thị trường lao động và doanh nghiệp.

2. Mở rộng các chương trình đào tạo chất lượng cao, liên kết quốc tế, đào tạo theo đặt hàng nhằm đa dạng hóa nguồn thu và nâng cao chất lượng.

3. Tăng cường ứng dụng công nghệ số trong đào tạo và quản trị, triển khai mô hình đào tạo linh hoạt, tích hợp giữa trực tiếp và trực tuyến.

4. Phát triển đội ngũ giảng viên có trình độ cao, chuyên môn vững, kỹ năng tốt, đáp ứng yêu cầu đào tạo hiện đại và nghiên cứu khoa học gắn với thực tiễn.

5. Xây dựng cơ chế tự chủ tài chính linh hoạt, hiệu quả, khai thác tối đa các nguồn lực từ xã hội hóa, dịch vụ khoa học - công nghệ, hợp tác doanh nghiệp.

6. Nâng cao chất lượng kiểm định, đảm bảo chất lượng toàn diện, xây dựng hệ thống đánh giá hiệu quả hoạt động đào tạo.

IV. Các giải pháp cụ thể

1. Tập trung đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, tiếp cận chuẩn quốc tế

- Rà soát, phát triển chương trình theo hướng tích hợp liên ngành, học liệu mở, có sự tham gia của doanh nghiệp và chuyên gia quốc tế, gắn học với hành, đảm bảo liên thông và tích hợp kỹ năng số.

- Phát triển ngành mới theo xu hướng và nhu cầu xã hội như: kinh tế tuần hoàn, chuyển đổi số trong quản lý tài nguyên môi trường.

- Đẩy mạnh đào tạo trực tuyến, học liệu số, mô hình học suốt đời, đào tạo ngắn hạn - đào tạo nghề trình độ cao.

- Tiếp tục rà soát, cải tiến chương trình đào tạo theo hướng tích hợp liên ngành, học liệu mở, có sự tham gia của doanh nghiệp và chuyên gia quốc tế.

- Xây dựng và triển khai các chương trình đào tạo song bằng, giảng dạy bằng tiếng Anh, đào tạo, bồi dưỡng ngắn hạn phục vụ thị trường lao động quốc tế.

2. Phát triển đội ngũ giảng viên chất lượng cao và hệ sinh thái học tập hiện đại

- Tăng tỷ lệ giảng viên có trình độ tiến sĩ, có khả năng giảng dạy bằng tiếng Anh, tích hợp nghiên cứu - giảng dạy - đổi mới sáng tạo.

- Triển khai các chương trình bồi dưỡng chuyên sâu về chuyển đổi số trong giáo dục, công nghệ dạy học tiên tiến, kỹ năng sư phạm hiện đại.

- Khuyến khích giảng viên tham gia nghiên cứu ứng dụng, chuyển giao công nghệ, phát triển sản phẩm khoa học phục vụ xã hội.

- Tiếp tục đào tạo, bồi dưỡng, thu hút giảng viên trình độ cao, có kinh nghiệm quốc tế.

- Xây dựng hệ sinh thái học tập thông minh, bao gồm thư viện số, phòng học đa phương tiện, phòng lab hiện đại, mô hình học tập trải nghiệm gắn với nghiên cứu ứng dụng.

3. Đẩy mạnh số hóa và chuyển đổi số trong đào tạo

- Đầu tư các phòng học thông minh, mô phỏng thực tế ảo, hệ thống thí nghiệm thực hành tiên tiến.

- Phát triển nền tảng quản lý học tập LMS, học liệu mở, số hóa nội dung giảng dạy; đẩy mạnh ứng dụng trí tuệ nhân tạo, học tập cá nhân hóa.

- Ứng dụng AI, Big Data trong quản trị đào tạo, cố vấn học tập và hỗ trợ người học.

- Tăng cường học trực tuyến, kết hợp thực hành ảo và mô phỏng trong giảng dạy.

4. Tăng cường hợp tác và liên kết đào tạo quốc tế

- Thiết lập mạng lưới hợp tác với doanh nghiệp, bộ ngành, địa phương trong đào tạo, nghiên cứu, thực tập và tuyển dụng.

- Phát triển các trung tâm nghiên cứu - đào tạo - chuyển giao phục vụ doanh nghiệp và cộng đồng.

- Mở rộng hợp tác với các trường đại học, viện nghiên cứu quốc tế, tăng cường hợp tác quốc tế trong lĩnh vực trao đổi sinh viên, giảng viên, học bổng và nghiên cứu khoa học.

5. Từng bước thực hiện lộ trình tự chủ đại học gắn với nâng cao chất lượng đào tạo

- Xây dựng lộ trình tự chủ tài chính gắn với các mục tiêu chất lượng, công khai minh bạch và công bằng xã hội.

- Đa dạng hóa nguồn thu: học phí chương trình chất lượng cao, đào tạo theo đặt hàng, dịch vụ khoa học - công nghệ, hợp tác đầu tư.

- Tăng cường tự chủ cho các khoa, đơn vị gắn với quản trị theo kết quả đầu ra. Xây dựng cơ chế phân bổ kinh phí theo hiệu quả, tạo động lực đổi mới sáng tạo và phát triển các đơn vị.

- Khuyến khích phát triển các đơn vị tự chủ trực thuộc (viện nghiên cứu, trung tâm đào tạo, doanh nghiệp trường học), góp phần tăng nguồn thu, nâng cao hiệu quả hoạt động đào tạo - nghiên cứu - phục vụ cộng đồng.

6. Đẩy mạnh công tác khảo thí và đảm bảo chất lượng

- Đẩy mạnh kiểm định cơ sở giáo dục, chương trình đào tạo theo chuẩn trong nước và quốc tế.

- Xây dựng hệ thống đánh giá chất lượng đa chiều, có sự tham gia của người học, cựu sinh viên và nhà tuyển dụng. 

- Đầu tư cơ sở vật chất và công nghệ phục vụ công tác khảo thí, Áp dụng công nghệ số trong giám sát, đánh giá kết quả học tập và phản hồi cải tiến liên tục.

V. Kiến nghị

Đảng ủy Trường Đại học Tài nguyên và Môi trường Hà Nội, xin được kiến nghị với Bộ Nông nghiệp và Môi trường một số vấn đề sau:

-  Tăng cường đặt hàng đào tạo, bồi dưỡng nhân lực cho ngành, đặc biệt ở các lĩnh vực ưu tiên như: khí tượng thủy văn, môi trường, biến đổi khí hậu, tài nguyên nước, tài nguyên biển, tài nguyên khoáng sản, chuyển đổi xanh - số - tuần hoàn.

-  Ưu tiên bố trí nguồn lực (đề tài, dự án, đầu tư cơ sở vật chất...) phục vụ đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao cho ngành.

-  Tạo điều kiện để sinh viên, giảng viên của Trường tham gia các hoạt động thực tế, nghiên cứu, thực tập tại các đơn vị trong ngành, qua đó nâng cao kỹ năng, kinh nghiệm và khả năng thích ứng nghề nghiệp.

Việc phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao gắn với tự chủ tài chính là xu thế tất yếu và là yêu cầu cấp bách đối với Trường Đại học Tài nguyên và Môi trường Hà Nội. Đây không chỉ là giải pháp nâng cao chất lượng đào tạo và vị thế của nhà trường, mà còn là bước đi chiến lược để thích ứng với bối cảnh giáo dục đại học hiện đại, hướng tới phát triển bền vững, đóng góp thiết thực vào sự nghiệp phát triển đất nước. Do vậy, Đảng bộ Trường Đại học Tài nguyên và Môi trường Hà Nội xác định rõ vai trò tiên phong, chủ động đổi mới, quyết liệt triển khai các giải pháp nhằm nâng cao chất lượng đào tạo, hướng tới tự chủ toàn diện, xây dựng Trường trở thành cơ sở giáo dục đại học uy tín, góp phần thực hiện thắng lợi Chiến lược phát triển giáo dục - đào tạo ngành nông nghiệp và môi trường trong thời kỳ mới.

Tham luận của Đảng bộ Trường Đại học Tài nguyên và Môi trường Hà Nội