Ngày 10/8 tại Incheon (Hàn Quốc), Hội nghị Bộ trưởng An ninh lương thực APEC diễn ra dưới sự chủ trì của bà Song Mi Ryung, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp, Thực phẩm và Nông thôn Hàn Quốc, với chủ đề “Xây dựng tương lai bền vững: Kết nối, đổi mới, thịnh vượng”.

Quyền Bộ trưởng Trần Đức Thắng phát biểu tham luận tại Hội nghị Bộ trưởng An ninh lương thực APEC. Ảnh: Thanh Nguyễn

Thay mặt đoàn Việt Nam, Quyền Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Trần Đức Thắng phát biểu tham luận với chủ đề “Chính sách Việt Nam áp dụng để thúc đẩy đổi mới trong hệ thống nông nghiệp - thực phẩm và những thách thức cần giải quyết để chia sẻ các phương pháp hay nhất và đạt được sự thịnh vượng chung trong khu vực”.

Trong phần tham luận, Quyền Bộ trưởng Trần Đức Thắng đánh giá vấn đề an ninh lương thực của các nền kinh tế APEC được coi là then chốt cho sự thịnh vượng không chỉ trong khu vực mà còn trên toàn cầu.

Nhấn mạnh tầm quan trọng của an ninh lương thực đối với một quốc gia nông nghiệp như Việt Nam, nơi hơn 60% dân số sống ở nông thôn, Quyền Bộ trưởng Trần Đức Thắng cho rằng đảm bảo lương thực không chỉ là cung cấp đủ về số lượng, mà còn phải nâng cao chất lượng và an toàn thực phẩm, góp phần ổn định xã hội, xóa đói giảm nghèo, phát triển bền vững và giữ vững vị thế xuất khẩu nông sản chủ lực.

Theo ông, Việt Nam coi đổi mới sáng tạo là trụ cột để hiện đại hóa ngành nông nghiệp và bảo đảm an ninh lương thực cho 100 triệu dân. Ba chính sách lớn đang được triển khai gồm: Kế hoạch hành động quốc gia về chuyển đổi hệ thống thực phẩm, hướng tới “sản xuất thông minh, phân phối công bằng, tiêu dùng lành mạnh”.

 Bà Song Mi Ryung, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp, Thực phẩm và Nông thôn Hàn Quốc (ngồi giữa) chủ trì Hội nghị. Ảnh: Thanh Nguyễn

Chương trình một triệu ha lúa chất lượng cao, phát thải thấp, phục vụ xuất khẩu và góp phần thực hiện cam kết giảm phát thải.

Nhằm từng bước chuyển đổi số, chương trình OCOP, giúp nông dân vùng sâu, vùng xa tiếp cận thị trường toàn cầu qua các nền tảng thương mại điện tử, gia tăng thu nhập và giá trị văn hóa bản địa.

Bên cạnh đó, chia sẻ quan điểm ở tầm khu vực, với gần 3 tỷ dân và nhiều nền kinh tế phụ thuộc vào nông nghiệp, APEC đóng vai trò quan trọng trong thúc đẩy hợp tác kỹ thuật, thương mại nông sản và chuyển đổi hệ thống lương thực xanh, bền vững, bao trùm. Tuy nhiên, Quyền Bộ trưởng Trần Đức Thắng lưu ý các thách thức xuyên biên giới như: khoảng cách công nghệ và năng lực đổi mới giữa các nền kinh tế; thiếu kết nối dữ liệu, tiêu chuẩn chung; rào cản thương mại và các yêu cầu mới về an toàn thực phẩm; khác biệt trong quy chuẩn “thực phẩm xanh, sạch” có thể cản trở lưu chuyển hàng hóa.

Để vượt qua thách thức và hướng tới thịnh vượng chung, Việt Nam đề xuất bốn giải pháp, đó là: Thiết lập “Trung tâm đổi mới APEC về chuyển đổi nông nghiệp, thực phẩm” đặt tại một quốc gia đang phát triển, để chia sẻ công nghệ, mô hình đổi mới và thực hành tốt.

Xây dựng Bộ tiêu chí chung về thực phẩm bền vững và đổi mới sáng tạo trong khuôn khổ APEC, thúc đẩy thương mại nông sản minh bạch, thuận lợi.

Phát triển Quỹ hỗ trợ nông dân đổi mới sáng tạo, đảm bảo công bằng trong tiếp cận công nghệ.

Tăng cường trao đổi học thuật, thực tập sinh nông nghiệp và đổi mới thể chế giữa các nền kinh tế thành viên.

Toàn cảnh Hội nghị sáng 10/8. Ảnh: Thanh Nguyễn

Kết thúc bài tham luận, Bộ trưởng trích lời cố Tổng thống Hàn Quốc Kim Dae-jung: “Lịch sử không thuộc về kẻ mạnh, mà thuộc về người biết đổi mới đúng lúc”, đồng thời khẳng định mong muốn Việt Nam cùng các nền kinh tế APEC “thắp lên ngọn lửa đổi mới, để mỗi nông dân, mỗi sản phẩm, mỗi bữa ăn đều mang trong mình giá trị của sáng tạo, hài hòa với thiên nhiên và lan tỏa thịnh vượng”.

Đẩy mạnh hợp tác APEC ứng dụng AI trong nông nghiệp - thực phẩm

Tại phiên họp về thúc đẩy đổi mới nông nghiệp, thực phẩm bằng trí tuệ nhân tạo (AI), Việt Nam nhấn mạnh tầm quan trọng của AI trong chuyển đổi hệ thống lương thực, coi đây là chìa khóa đảm bảo an ninh lương thực trong bối cảnh thế giới có nhiều biến động.

Quyền Bộ trưởng Trần Đức Thắng đánh giá cao sáng kiến của Hàn Quốc với chủ đề “Thúc đẩy đổi mới trong hệ thống nông nghiệp - thực phẩm vì sự thịnh vượng chung”, đặc biệt là nhấn mạnh vai trò của AI. Ông cho rằng, hệ thống lương thực toàn cầu đang chịu áp lực chưa từng có từ biến đổi khí hậu, suy thoái đất đai, gia tăng dân số và khoảng cách giàu nghèo. Trong bối cảnh đó, AI không chỉ là công nghệ, mà còn là công cụ tái định hình toàn bộ chuỗi giá trị, từ canh tác, chế biến, phân phối đến tiêu dùng.

Hội nghị lắng nghe đại diện Việt Nam tham luận về thúc đẩy đổi mới trong hệ thống nông nghiệp - thực phẩm vì sự thịnh vượng chung. Ảnh: Thanh Nguyễn

Từ đó, Việt Nam đưa ra ba đề xuất để tăng cường hợp tác APEC trong lĩnh vực này, đó là: Xây dựng cơ sở dữ liệu chia sẻ và mở, kết nối dữ liệu về khí hậu, sản xuất, dịch bệnh và thị trường giữa các nền kinh tế thành viên trên nền tảng của APEC.

Ban hành Bộ nguyên tắc hướng dẫn sử dụng AI trong nông nghiệp APEC, vừa bảo đảm an toàn dữ liệu và quyền riêng tư, vừa không tạo rào cản cho đổi mới.

Tăng cường kết nối start-up, doanh nghiệp và trung tâm đổi mới, trong đó Việt Nam sẵn sàng phối hợp với Đối tác chính sách về an ninh lương thực (PPFS) đăng cai “Diễn đàn đổi mới AI trong lương thực - thực phẩm APEC” năm 2026 tại Hà Nội.

“Đổi mới sáng tạo là ngọn đèn soi đường, nhưng để ánh sáng ấy lan tỏa, cần kết nối dữ liệu, chia sẻ công nghệ và xây dựng lòng tin giữa các nền kinh tế,” ông Thắng nhấn mạnh, đồng thời trích câu ngạn ngữ Hàn Quốc: “Phải dùng nhiều bàn tay thì vụ mùa mới thành công”.

Theo ông, mỗi nền kinh tế APEC là một bàn tay, cùng nhau gieo hạt giống trí tuệ nhân tạo, nuôi dưỡng đổi mới và thu hoạch thịnh vượng chung cho hơn 3 tỷ dân trong khu vực, đóng góp vào sự phồn vinh toàn cầu.

Theo nongnghiep.vn