Ông Vũ Bá Phú, Cục trưởng Cục Xúc tiến thương mại (Bộ Công Thương) trao đổi với phóng viên tại Hội nghị “Ứng dụng chuyển đổi số trong phát triển các sản phẩm OCOP xuất khẩu”

PV: Ông nhận định ra sao về việc các địa phương và chủ thể OCOP đã tích cực đưa sản phẩm lên các sàn thương mại điện tử thời gian qua, thưa ông?

Ông Vũ Bá Phú:

Trong thời gian qua, dưới sự hỗ trợ của Bộ Công Thương, các sản phẩm OCOP đã bước đầu tiếp cận người tiêu dùng thông qua các nền tảng thương mại điện tử trong nước như Shopee, Lazada… Việc này cho thấy một sự chuyển biến tích cực, giúp tăng cường lưu lượng mua bán trực tuyến đáng kể.

Ở thị trường quốc tế, một số sản phẩm OCOP cũng đã hiện diện trên các nền tảng lớn như Amazon, Alibaba và các sàn khu vực. Cục Xúc tiến thương mại đã phối hợp với Alibaba trong suốt hai năm qua để xây dựng một gian hàng “Made in Vietnam”, tập trung giới thiệu những sản phẩm xuất khẩu tiêu biểu, trong đó có nhiều sản phẩm OCOP đạt tiêu chuẩn 4 sao và 5 sao.

Kết quả rất khả quan: Theo số liệu từ Alibaba, doanh thu sản phẩm Việt Nam qua nền tảng YouTube Alibaba đã tăng trưởng đến 250%. Đây là con số cho thấy tiềm năng to lớn của thương mại điện tử với sản phẩm OCOP và hàng hóa Việt Nam nói chung.

Tuy nhiên, để tận dụng tốt hơn cơ hội này, các địa phương và chủ thể OCOP cần tiếp tục nâng cao chất lượng sản phẩm, chuẩn hóa quy trình sản xuất, và quan trọng hơn là phải có tư duy kinh doanh theo hướng số hóa. Không chỉ dừng lại ở việc “có mặt” trên sàn thương mại điện tử, mà cần thực sự “hoạt động hiệu quả” trên nền tảng số.

Ngoài ra, việc xây dựng hình ảnh thương hiệu, nâng cao kỹ năng marketing số, chăm sóc khách hàng và đầu tư vào hình ảnh, video sản phẩm, câu chuyện sản phẩm (product storytelling) cũng là yếu tố sống còn để thu hút người tiêu dùng, đặc biệt ở thị trường quốc tế, nơi cạnh tranh khốc liệt và người tiêu dùng có yêu cầu rất cao.

Thực tế cũng cho thấy, một số sản phẩm OCOP tuy có chất lượng tốt nhưng chưa đáp ứng đầy đủ các tiêu chuẩn về bao bì, nhãn mác, hoặc thiếu thông tin bằng tiếng Anh, khiến khả năng cạnh tranh trên sàn quốc tế bị hạn chế. Điều này đặt ra yêu cầu cấp bách về việc đào tạo, hướng dẫn cho các chủ thể OCOP nắm rõ các tiêu chuẩn, quy định của từng thị trường mục tiêu.

Thời gian tới, Bộ Công Thương sẽ tiếp tục tăng cường phối hợp với các sàn thương mại điện tử lớn trong và ngoài nước để mở rộng cơ hội đưa sản phẩm Việt ra thế giới, đồng thời đẩy mạnh công tác tập huấn, tư vấn, hỗ trợ kỹ thuật cho các địa phương và doanh nghiệp nhằm xây dựng hệ sinh thái thương mại điện tử bền vững cho sản phẩm OCOP.

Các đại biểu khách mời tham dự Hội nghị “Ứng dụng chuyển đổi số trong phát triển các sản phẩm OCOP xuất khẩu”

PV: Theo ông, các chủ thể OCOP cần quan tâm đến những yếu tố nào khi đưa sản phẩm lên sàn thương mại điện tử, đặc biệt trong bối cảnh hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng?

Ông Vũ Bá Phú:

Thương mại điện tử có đặc thù là môi trường mở, kết nối toàn cầu, nhưng cũng có những yêu cầu rất cụ thể. Đầu tiên, các chủ thể cần trang bị kỹ năng về tiếng Anh, vận hành gian hàng số, quảng bá, chăm sóc khách hàng và xử lý đơn hàng.

Tuy nhiên, để xuất khẩu thành công qua các nền tảng số, các doanh nghiệp OCOP không chỉ dừng lại ở kỹ năng mà còn cần hiểu sâu sắc về thị trường mục tiêu. Cần xác định rõ thị trường nào mình muốn tiếp cận, từ đó tìm hiểu kỹ các yêu cầu về an toàn thực phẩm, tiêu chuẩn kỹ thuật, bao bì, nhãn mác, thậm chí là thị hiếu, văn hóa tiêu dùng của nước sở tại. Việc này sẽ giúp điều chỉnh sản phẩm phù hợp hơn, tăng khả năng tiếp cận và chốt đơn hàng.

Thương mại điện tử có công cụ để tiếp cận trực tiếp người tiêu dùng, nhưng chính người bán phải chủ động và hiểu rõ người mua. Khi đó, sản phẩm OCOP Việt Nam mới thực sự phát huy được thế mạnh.

Bên cạnh đó, trong môi trường số, yếu tố niềm tin đóng vai trò then chốt. Người tiêu dùng quốc tế sẽ chỉ lựa chọn sản phẩm khi họ cảm thấy tin tưởng vào nguồn gốc, chất lượng và mức độ chuyên nghiệp của người bán. Vì vậy, doanh nghiệp cần xây dựng uy tín thương hiệu, đầu tư vào hình ảnh sản phẩm chỉn chu, minh bạch thông tin, có phản hồi nhanh chóng và hỗ trợ khách hàng kịp thời.

Ngoài ra, việc tận dụng các công cụ số như phân tích dữ liệu người dùng (data analytics), quảng cáo số (digital ads), tối ưu hóa công cụ tìm kiếm (SEO), livestream bán hàng… cũng là những giải pháp hiện đại mà doanh nghiệp OCOP có thể học hỏi và áp dụng để nâng cao hiệu quả kinh doanh.

Thực tế cho thấy, không ít sản phẩm OCOP có tiềm năng nhưng lại thiếu tính kết nối, thiếu khả năng “kể câu chuyện thương hiệu”, dẫn đến việc khó tạo được ấn tượng và lòng tin nơi khách hàng quốc tế. Do đó, kỹ năng kể chuyện (storytelling), lồng ghép yếu tố văn hóa, bản sắc địa phương vào sản phẩm cũng là yếu tố cần được chú trọng trong quá trình quảng bá trực tuyến.

Cuối cùng, các chủ thể OCOP cũng cần tư duy dài hạn: đầu tư bài bản vào chuyển đổi số, hợp tác với các đối tác logistics, đơn vị hỗ trợ xuất khẩu hoặc tham gia các chương trình xúc tiến thương mại quốc gia để được đồng hành và nâng cao năng lực một cách bền vững.

Gian hàng trưng bày sản phẩm đặc trưng tại Hội chợ Vietnam OCOPEX 2025. Nơi giới thiệu các sản phẩm OCOP tiêu biểu, thúc đẩy kết nối thương mại, phát triển kinh tế nông thôn theo hướng bền vững và sáng tạo

PV: Ông có đề xuất nào dành cho các địa phương, đặc biệt là Hà Nội, trong việc thúc đẩy phát triển thương mại điện tử cho các sản phẩm OCOP?

Ông Vũ Bá Phú:

Bộ Công Thương thời gian qua đã triển khai nhiều khóa tập huấn, truyền thông, hỗ trợ doanh nghiệp OCOP tiếp cận thương mại điện tử. Tuy nhiên, để thương mại điện tử đi vào chiều sâu, cần sự vào cuộc đồng bộ từ nhiều phía.

Tôi cho rằng đây không chỉ là nhiệm vụ của Bộ, mà là trách nhiệm chung của toàn xã hội, bao gồm các hiệp hội ngành hàng, hiệp hội thương mại điện tử, các cơ quan truyền thông, và đặc biệt là chính quyền địa phương. Các Sở Công Thương cần tích cực “xắn tay” cùng doanh nghiệp, hỗ trợ đào tạo, kết nối, cung cấp thông tin thị trường, và định hướng chiến lược phát triển sản phẩm phù hợp với thương mại điện tử.

Chìa khóa quan trọng vẫn là quyết tâm chính trị của chính quyền các cấp. Nếu địa phương chủ động, sát sao và kiên trì, chắc chắn sẽ có nhiều sản phẩm OCOP từ các làng nghề, Hợp tác xã, doanh nghiệp nhỏ có thể vươn xa trên thị trường toàn cầu thông qua môi trường số.

PV: Xin cảm ơn ông về những chia sẻ rất thực tiễn và tâm huyết!

Sỹ Tùng