Vẻ đẹp “tiên cảnh” ở Kho Mường và hành trình thay đổi cuộc sống

Rời khỏi trung tâm thành phố Thanh Hóa (cũ), chúng tôi lên đường tới Kho Mường vào một ngày hè nắng oi ả. Con đường dẫn vào bản làng uốn lượn qua những triền núi, xung quanh là những thửa ruộng bậc thang lúa xanh mướt. Từng bước chân dần đưa chúng tôi về với một vùng đất bình yên, nơi những ngôi nhà sàn đơn sơ ẩn mình trong lòng thung lũng xanh biếc, bao quanh bởi núi non hùng vĩ. Kho Mường như một bức tranh thiên nhiên tươi đẹp, hoàn toàn tách biệt với ồn ào, nhộn nhịp của phố thị.

Bản Kho Mường (xã Pù Luông, tỉnh Thanh Hóa) hiện lên đẹp như tranh vẽ trong ánh sáng đầu ngày, giữa cảnh sắc thiên nhiên hùng vĩ và không khí trong lành

Người dân Kho Mường đón chúng tôi với những nụ cười chân thành, thân thiện. Họ chào chúng tôi bằng tiếng Thái trong trẻo, khiến chúng tôi cảm thấy như được trở về chính ngôi nhà của mình. Chị Bùi Thị Dung, một trong những người tiên phong phát triển du lịch cộng đồng tại Kho Mường, đón chúng tôi vào nhà sàn của gia đình. Chị Dung kể về những năm tháng khó khăn trước kia, khi bà con nơi đây chỉ sống dựa vào nông nghiệp, cuộc sống thiếu thốn, thiếu cả cái ăn cái mặc. Tuy nhiên, từ năm 2020, khi du khách bắt đầu tìm đến Kho Mường, gia đình chị đã chuyển sang làm dịch vụ homestay, mở rộng đón khách du lịch tới tham quan và lưu trú.

Những ngôi nhà sàn đơn sơ của người Thái vẫn giữ nguyên nét đẹp văn hóa qua bao thế hệ, là điểm dừng chân lý tưởng cho du khách

Chúng tôi được tham gia vào cuộc sống sinh hoạt của người dân, từ việc cấy lúa trên những thửa ruộng bậc thang, hái rau trong vườn, đến những buổi tối đầm ấm bên bếp lửa. Những món ăn đặc sản như cá nướng, cơm lam, thịt trâu gác bếp, xôi tím được chế biến từ sản vật mà người dân tự tay trồng trọt, chăn nuôi. Sau bữa ăn, chúng tôi còn được thưởng thức những điệu múa, những âm thanh cồng chiêng, khặp Thái truyền thống.

Những giá trị văn hóa này không chỉ được giữ gìn, mà còn ngày càng được phát huy khi Kho Mường chuyển mình thành một điểm đến du lịch sinh thái cộng đồng. Chị Dung chia sẻ rằng, trung bình mỗi năm, gia đình chị đón 4-5 đoàn khách, với thu nhập từ 5-6 triệu đồng mỗi đoàn. Con số này so với việc chỉ làm nông nghiệp trước kia là một sự thay đổi rõ rệt, giúp gia đình chị có thêm nguồn thu nhập ổn định và cải thiện đời sống.

Các thửa ruộng bậc thang, tạo nên khung cảnh tuyệt đẹp tại Kho Mường

Mô hình du lịch sinh thái giúp người dân thoát nghèo bền vững

Từ một vùng đất nghèo khó, Kho Mường giờ đây đã trở thành một trong những điểm sáng về mô hình du lịch sinh thái cộng đồng của miền núi phía Bắc. Du lịch không chỉ thu hút khách du lịch từ khắp nơi mà còn tạo ra nhiều cơ hội việc làm và nâng cao thu nhập cho người dân. Ông Hà Đình Nếch, một trong những hộ dân làm du lịch cộng đồng từ những ngày đầu, cho biết: "Trước đây, gia đình tôi chỉ sống bằng việc trồng lúa, nuôi gà, nhưng thu nhập rất thấp. Sau khi được chính quyền xã tuyên truyền và tham gia vào du lịch, gia đình tôi đã cải tạo nhà cửa, học thêm nghiệp vụ phục vụ du khách, từ đó thu nhập đã tăng lên rất nhiều".

Vẻ mộc mạc, đơn sơ của Kho Mường hàng năm thu hút một lượng lớn khách du lịch trong và ngoài nước

Ông Nếch chia sẻ rằng, mỗi năm gia đình ông đón hơn 200 lượt khách, thu nhập bình quân đạt trên 100 triệu đồng. Từ đó, không chỉ gia đình ông mà nhiều hộ dân khác trong bản cũng tham gia vào du lịch sinh thái, góp phần nâng cao mức sống cho cả cộng đồng. Trước đây, chỉ có 3 hộ làm du lịch, nhưng đến nay đã có 15 hộ tham gia vào mô hình homestay.

Ngoài việc tăng thu nhập cho người dân, du lịch còn tạo ra những cơ hội để gìn giữ và phát huy những nét văn hóa đặc sắc của người Thái. Những nghề thủ công truyền thống như dệt thổ cẩm, làm đồ mỹ nghệ, các lễ hội, và các buổi diễn xướng dân gian được phục hồi và phát triển. Thế hệ trẻ trong bản cũng ngày càng nhận thức được giá trị của những truyền thống mà ông cha để lại, từ đó bảo tồn được bản sắc văn hóa độc đáo của dân tộc mình.

Đời sống của người dân Kho Mường đã có nhiều thay đổi

Không chỉ cải thiện đời sống, du lịch cộng đồng tại Kho Mường còn góp phần vào việc bảo vệ môi trường, bảo tồn cảnh quan thiên nhiên. Chính quyền địa phương và người dân đã nỗ lực phát triển các tuyến du lịch gắn liền với việc bảo vệ rừng, bảo tồn các hệ sinh thái đặc trưng của vùng núi. Mô hình du lịch sinh thái không chỉ mang lại lợi ích kinh tế mà còn giúp nâng cao nhận thức cộng đồng trong việc gìn giữ thiên nhiên, bảo vệ các giá trị văn hóa.

Hướng tới tương lai phát triển bền vững

Với tiềm năng du lịch lớn, Kho Mường đang dần trở thành một điểm đến hấp dẫn cho du khách. Chính quyền địa phương đã đưa ra những kế hoạch cụ thể để phát triển du lịch bền vững, đồng thời bảo tồn và phát huy những giá trị văn hóa của bản làng. Dự án “Xây dựng mô hình điểm du lịch cộng đồng Kho Mường” đã được phê duyệt, với mục tiêu phát triển Kho Mường thành một sản phẩm OCOP đặc trưng của địa phương. Dự kiến, đến năm 2025, Kho Mường sẽ đón khoảng 7.300 lượt khách và đến năm 2030 sẽ là 9.300 lượt khách.

Hang Dơi khoe vẻ đẹp kỳ bí với những nhũ đá rực rỡ, ẩn chứa nhiều câu chuyện huyền thoại của người Thái, là một điểm đến không thể bỏ qua khi khám phá Kho Mường

Việc cải thiện cơ sở hạ tầng, nâng cao cảnh quan và khuyến khích người dân tham gia vào các hoạt động du lịch đang giúp Kho Mường ngày càng thu hút nhiều du khách. Đặc biệt, dự án đã đầu tư xây dựng các cơ sở lưu trú, mở rộng các dịch vụ homestay, giúp người dân nâng cao chất lượng phục vụ du khách, tạo ra một môi trường thân thiện, gần gũi.

Hang động Kho Mường với những nhũ đá kỳ vĩ, là một trong những điểm đến thú vị mà du khách không thể bỏ qua khi đến với bản làng này

Một trong những điểm thu hút du khách là Hang Dơi, một kỳ quan thiên nhiên nổi bật của khu vực. Hang Dơi nằm trong dãy núi Pù Luông, được hình thành hàng triệu năm trước với những khối đá vôi kỳ vĩ. Những câu chuyện huyền thoại về sự hình thành hang động này khiến du khách không khỏi tò mò và thích thú. Ngoài Hang Dơi, du khách còn có thể tham gia vào các hoạt động khám phá thiên nhiên như ngắm nhìn ruộng bậc thang vào mùa lúa chín, hay thưởng thức các món ăn đặc sản dân tộc.

Kho Mường đang dần dần trở thành một mô hình du lịch cộng đồng tiêu biểu, không chỉ tạo ra nguồn thu nhập bền vững cho người dân, mà còn giúp bảo tồn những giá trị văn hóa, bảo vệ thiên nhiên, tạo ra một sự phát triển hòa hợp giữa con người và môi trường. Đây là một minh chứng rõ ràng về việc phát triển du lịch sinh thái có thể mang lại lợi ích lâu dài, giúp thay đổi diện mạo một vùng đất nghèo khó và nâng cao chất lượng cuộc sống cho cộng đồng.

Những du khách nước ngoài thích thú khám phá Hang Dơi

Du lịch nông nghiệp sinh thái tại Kho Mường không chỉ là câu chuyện của những thay đổi kinh tế, mà còn là câu chuyện về sự bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa, và tạo ra những cơ hội phát triển bền vững cho vùng miền núi xa xôi. Kho Mường đã và đang mở ra một tương lai tươi sáng, là tấm gương cho các vùng miền khác có thể học hỏi và phát triển.

Hoàng Anh