Mới đây, tại TP. Hồ Chí Minh, Dự án Điện mặt trời ban công cho Việt Nam (BSS4VN) được triển khai bởi Tổ chức hợp tác quốc tế Đức GIZ (đóng vai trò là đối tác công) cùng với các doanh nghiệp Việt Nam và quốc tế (là đối tác tư nhân) đã chính thức khởi động… Dự án không chỉ mang lại lợi ích về môi trường và kinh tế, mà còn góp phần xây dựng một hệ sinh thái năng lượng đô thị bền vững.

Dự án điện mặt trời ban công cho Việt Nam được các đối tác công - tư chính thức nhấn nút khởi động tại TP. Hồ Chí Minh

Theo ghi nhận, tại Đức, tính riêng trong năm 2024 vừa qua, dự án điện mặt trời ban công đã đạt được những thành tựu ấn tượng, có hơn 800.000 hệ thống điện mặt trời ban công đã được lắp đặt trên khắp cả nước, và ước tính có đến 1 - 1,5 triệu hệ thống lắp đặt không chính thức, trong khi nhu cầu lắp đặt vẫn tăng… Có thể thấy, phần lớn do mô hình điện mặt trời ban công có rất nhiều ưu điểm, như quy trình lắp đặt dễ dàng, không phức tạp, chi phí đầu tư không lớn và không cần sử dụng diện tích mái… minh chứng cho tính khả thi, hiệu quả và khả năng nhân rộng của mô hình này.

Còn tại Việt Nam, để nghiên cứu và phát triển mô hình điện mặt trời ban công sao cho phù hợp với thị trường, trong giai đoạn từ tháng 6/2025 - 4/2027, dự án BSS4VN sẽ triển khai hàng loạt các hoạt động, bao gồm lắp đặt và giám sát thí điểm tối đa 100 hệ thống điện mặt trời ban công tại TP. Hồ Chí Minh, xây dựng các khuyến nghị chính sách cho Bộ Công thương và Tập đoàn Điện lực Việt Nam dựa trên thực tế triển khai dự án và kinh nghiệm từ Đức.

Cụ thể, sẽ được lắp đặt thí điểm tại Tòa nhà Diamond Lotus Riverside (Quận 8) - Một công trình xanh tiêu biểu sở hữu nhiều đặc tính nổi bật (giảm 44% năng lượng tiêu thụ, giảm 35% lượng nước, 21,6% diện tích cảnh quan, hiệu ứng đảo nhiệt và 100% hệ thống tưới tiêu sử dụng nước tái chế…). Hệ thống sẽ được BSS4VN hỗ trợ 100% về thiết bị, lắp đặt và triển khai… Theo tính toán, một hệ thống điện mặt trời ban công dự kiến sẽ sản xuất trung bình 52kWh điện/tháng, đáp ứng khoảng 17% nhu cầu tiêu thụ điện trung bình của một hộ gia đình tại toà nhà.

Đồng thời, theo đơn vị phát triển mô hình điện mặt trời ban công tại thị trường Việt Nam, trong thời gian tới, TP. Hồ Chí Minh sẽ đẩy mạnh việc nghiên cứu và giới thiệu các mô hình kinh doanh phù hợp, thực hiện tổ chức các hội thảo phổ biến để chia sẻ kết quả và tác động của dự án đến cộng đồng người dân, kết hợp triển khai lắp đặt thí điểm nhiều hệ thống điện mặt trời ban công hơn nữa với nhiều loại hình nhà ở (như nhà phố, biệt thự, chung cư…) trên địa bàn.

Nhu cầu tiết kiệm năng lượng và hệ thống điện tự sản xuất - tiêu dùng tiết kiệm ngày càng tăng cao

Tính trên thực tế, hiện tại nhu cầu điện của Việt Nam, đặc biệt tại khu vực đô thị, tăng khoảng 10% mỗi năm. Hệ thống lưới điện hiện nay chưa thể hấp thụ toàn bộ sản lượng điện tăng thêm từ các nguồn tái tạo, dẫn đến việc một lượng lớn năng lượng tái tạo dư thừa, không được sử dụng, trong khi tình trạng thiếu điện vẫn diễn ra vào các tháng cao điểm, gây ra tình trạng cắt điện thường xuyên.

Trong bối cảnh giá điện có xu hướng điều chỉnh tăng, giải pháp về một hệ thống điện tự sản xuất - tự tiêu dùng tại các căn hộ hoặc tòa nhà văn phòng, đặc biệt là ở những khu vực đô thị đông dân với nhiều nhà cao tầng, là một giải pháp thiết thực, hấp dẫn và bền vững.

Việc tận dụng không gian ban công - vốn thường bị bỏ trống để sản xuất điện sạch là một giải pháp sáng tạo, phù hợp với điều kiện đô thị hóa nhanh chóng và nhu cầu tiết kiệm năng lượng ngày càng cao. Thông qua việc triển khai thực tế, xây dựng chính sách và lan tỏa nhận thức, Dự án Điện mặt trời ban công kỳ vọng sẽ đặt nền móng cho một phong trào sử dụng điện mặt trời ban công rộng khắp tại Việt Nam trong thời gian tới.

Nguyễn Kiên