Vùng đất “địa linh nhân kiệt” với tiềm năng nông nghiệp độc đáo

Thị trấn Hà Long nằm ở phía Bắc huyện Hà Trung, thuộc vùng bán sơn địa, sở hữu địa hình đa dạng, đất đai màu mỡ và khí hậu ôn hòa. Tổng diện tích tự nhiên của xã lên tới gần 5.000 ha, trong đó có hơn 3.100 ha đất sản xuất nông nghiệp – một lợi thế lớn cho phát triển cây trồng lâu năm và mô hình nông nghiệp hàng hóa. Đặc biệt, nguồn nước tưới được đảm bảo quanh năm nhờ hệ thống thủy lợi từ hồ Bến Quân và đập Đồm Đồm, có khả năng điều tiết hàng triệu mét khối nước mỗi vụ.

Không chỉ thuận lợi về điều kiện tự nhiên, Hà Long còn có vị trí giao thông đắc địa, nằm trên trục quốc lộ 217B, tỉnh lộ 522, đồng thời tiếp giáp cao tốc Bắc – Nam đang hoàn thiện. Chính sự kết nối thuận lợi này đã giúp việc tiêu thụ nông sản trở nên dễ dàng, đưa ổi lê Quý Hương vươn xa tới nhiều thị trường.

Ổi lê Quý Hương OCOP 3 sao là niềm tự hào của người dân thị trấn Hà Long, huyện Hà Trung, tỉnh Thanh Hóa

Quan trọng hơn cả, Hà Long còn là vùng đất gắn với những giá trị văn hóa – lịch sử sâu sắc. Đây là quê hương của dòng họ Nguyễn – nơi phát tích của triều đại phong kiến cuối cùng của Việt Nam. Với thế đất phong thủy “rồng cuộn hổ ngồi”, nơi đây được xem là “quý hương”, là đất địa linh nhân kiệt, quy tụ sinh khí tốt lành, thuận lợi cho việc tạo ra những nông sản không chỉ ngon – sạch mà còn hàm chứa giá trị tinh thần, bản sắc văn hóa riêng biệt.

Ổi lê Quý Hương – từ chuyển đổi cây trồng đến thương hiệu nông sản OCOP

Trong những năm gần đây, thị trấn Hà Long đã có sự chuyển mình rõ rệt trong tái cơ cấu ngành nông nghiệp. Trước đây, người dân chủ yếu canh tác lúa, mía, dứa – các loại cây cho hiệu quả kinh tế thấp, phụ thuộc nhiều vào thời tiết và thị trường. Từ năm 2020, một số hộ dân tiên phong đã mạnh dạn đưa giống ổi lê vào trồng thử nghiệm trên các vùng đất bạc màu. Không ngờ, cây ổi lê lại phát triển tốt, ít sâu bệnh, cho quả sớm chỉ sau 8 tháng trồng.

Không chỉ cho năng suất cao, ổi lê Quý Hương còn chinh phục người tiêu dùng bởi đặc điểm hình thức và hương vị: quả to, da xanh sáng, cùi dày, ít hạt, giòn ngọt và thơm mát. Thương lái đến tận vườn thu mua với giá cao, tạo nên làn sóng mở rộng diện tích trồng trên toàn xã.

Đáp ứng nhu cầu phát triển sản xuất theo hướng hàng hóa, tháng 9/2021, Tổ hợp tác trồng ổi lê Quý Hương ra đời, ban đầu chỉ có 5 thành viên. Được sự hỗ trợ của chính quyền địa phương và Hội Nông dân xã, đến tháng 4/2022, Hợp tác xã Dịch vụ – Thương mại Quý Hương Hà Long chính thức thành lập, quy tụ 265 hộ dân tham gia, với tổng diện tích canh tác lên tới gần 190 ha. Nhờ sự liên kết chặt chẽ này, người dân được hướng dẫn kỹ thuật trồng trọt, cấp mã số vùng trồng, ứng dụng tiến bộ khoa học và liên kết tiêu thụ ổn định.

Thành quả rõ rệt: năm 2021, sản phẩm ổi lê Quý Hương đạt chứng nhận VietGAP; đến cuối năm 2022, được UBND tỉnh Thanh Hóa công nhận đạt OCOP 3 sao. Đây là dấu mốc quan trọng đưa sản phẩm vào chuỗi cung ứng nông sản sạch, tạo điều kiện thuận lợi để tiến sâu hơn vào các hệ thống siêu thị, cửa hàng thực phẩm an toàn trên cả nước.

Ổi lê Quý Hương tuân thủ nghiêm ngặt các tiêu chuẩn kỹ thuật trong toàn bộ quy trình canh tác

Kỹ thuật canh tác nghiêm ngặt, khoa học – Nền tảng của chất lượng vượt trội

Một trong những điểm khác biệt quan trọng giúp ổi lê Quý Hương tạo dựng được thương hiệu chính là sự tuân thủ nghiêm ngặt các tiêu chuẩn kỹ thuật trong toàn bộ quy trình canh tác. Giống ổi được tuyển chọn kỹ từ các viện nghiên cứu uy tín như Học viện Nông nghiệp Việt Nam, đảm bảo sạch bệnh, thích nghi tốt với điều kiện thổ nhưỡng và khí hậu địa phương.

Người trồng ổi thực hiện đúng mật độ: 2,5 x 3m hoặc 3 x 3m/cây, đảm bảo cây có không gian phát triển đồng đều, thuận tiện cho chăm sóc và thu hoạch. Đặc biệt, kỹ thuật tạo tán – cắt tỉa cành – được thực hiện định kỳ nhằm giúp cây thông thoáng, tăng khả năng quang hợp, hạn chế sâu bệnh và nâng cao năng suất. Hệ thống tưới nhỏ giọt được áp dụng rộng rãi giúp tiết kiệm nước, phân bón và công lao động, đồng thời đảm bảo độ ẩm ổn định cho cây.

Điểm nhấn trong kỹ thuật canh tác là bao quả – một khâu tuy nhỏ nhưng mang lại hiệu quả lớn. Khi quả đạt kích cỡ khoảng 2,5 – 3 cm, người dân tiến hành bao bằng mút xốp mềm và túi nilon đục lỗ. Cách làm này không chỉ hạn chế côn trùng, sâu bệnh mà còn giúp quả không bị rám nắng, giữ được màu xanh đẹp mắt, giảm nhu cầu sử dụng thuốc BVTV, nâng cao chất lượng và giá trị thương phẩm.

Ngoài ra, phân bón sử dụng chủ yếu là hữu cơ vi sinh kết hợp phân chuồng ủ hoai mục, hạn chế dùng phân hóa học. Nhiều hộ gia đình còn trồng xen các loại cây thảo mộc có khả năng xua đuổi côn trùng, tăng cường hệ sinh thái tự nhiên trong vườn. Việc kiểm tra đất định kỳ, luân canh và phủ xanh đất trống bằng cỏ lạc, cỏ đậu giúp tăng độ mùn, giảm xói mòn và giữ độ ẩm cho đất, hướng tới một nền nông nghiệp sinh thái bền vững.

Các thành viên HTX Quý Hương – cho biết: “Trước kia tôi hay phun thuốc trừ sâu, vừa tốn tiền lại hại sức khỏe. Từ khi được tập huấn, tôi chuyển sang chăm sóc bằng phân hữu cơ và bao quả kỹ càng. Quả đẹp, ngọt hơn mà lại sạch, bán được giá cao.”

Ổi lê Quý Hương đang phát triển theo mô hình nông nghiệp xanh

Hướng đến nông nghiệp xanh, tuần hoàn và bền vững

Ổi lê Quý Hương không chỉ là sản phẩm mang giá trị kinh tế mà còn là biểu tượng cho tư duy sản xuất mới – tư duy nông nghiệp xanh, tuần hoàn, gắn với bảo vệ môi trường và phát triển cộng đồng. Mô hình sản xuất của Hợp tác xã Quý Hương đã và đang đi theo hướng giảm thiểu chất thải, tiết kiệm tài nguyên, bảo vệ đất – nước – không khí, song song với việc đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm.

Hiện nay, hơn 70% hộ dân tham gia mô hình đã chuyển sang dùng phân hữu cơ vi sinh, giảm 50 – 60% lượng thuốc BVTV so với trước. HTX tổ chức các lớp tập huấn định kỳ, hướng dẫn người dân nhận diện sâu bệnh, sử dụng bẫy sinh học, thảo mộc tự nhiên để kiểm soát dịch hại. Ngoài ra, rác thải hữu cơ từ vườn được tái chế thành phân bón, nước tưới, giúp khép kín quy trình sản xuất, giảm phát thải ra môi trường.

Chính quyền thị trấn Hà Long cũng tích cực đồng hành cùng người dân xây dựng vùng nguyên liệu đạt chuẩn, cấp mã số vùng trồng, mã QR truy xuất nguồn gốc và chuẩn hóa bao bì – nhãn mác. Việc này không chỉ giúp sản phẩm ổi lê Hà Long tăng tính cạnh tranh mà còn từng bước xây dựng nền nông nghiệp hiện đại, công nghệ cao, thân thiện với môi trường.

Ổi Quý Hương mang lại giá trị kinh tế cao cho người dân

Ông Hoàng Việt Dân – Phó Chủ tịch UBND thị trấn Hà Long – nhấn mạnh: “Chúng tôi xác định, phát triển ổi lê không chỉ là kinh tế mà còn là mô hình nông nghiệp sạch, xanh và nhân văn. Mỗi người dân vừa là nông dân sản xuất, vừa là người giữ gìn môi trường và văn hóa quê hương.”

Với sản lượng hơn 6.000 tấn/năm, giá trị thu hoạch khoảng 48 tỷ đồng, cây ổi lê đang trở thành cây trồng chủ lực, mang lại sinh kế ổn định và bền vững cho hàng trăm hộ dân. Nhiều gia đình đã thoát nghèo, vươn lên làm giàu nhờ mô hình này. Đặc biệt, HTX còn tạo việc làm thời vụ cho hàng trăm lao động địa phương, góp phần giữ chân người dân, giảm tình trạng di cư lao động.

Ổi lê Quý Hương – niềm tự hào từ đất “quý hương”

Từ một giống cây ăn quả được trồng thử nghiệm, ổi lê Quý Hương Hà Long đã trở thành sản phẩm OCOP 3 sao, được người tiêu dùng trong và ngoài tỉnh tin tưởng. Hành trình xây dựng thương hiệu ổi lê không chỉ là câu chuyện về sự chuyển đổi cây trồng, mà còn là minh chứng cho sức sống của nền nông nghiệp bền vững, ứng dụng tiến bộ khoa học, gắn với giá trị văn hóa – lịch sử địa phương.

Trong thời gian tới, chính quyền Hà Long tiếp tục định hướng mở rộng diện tích vùng nguyên liệu đạt chuẩn VietGAP, xây dựng nhãn hiệu tập thể, phát triển sản phẩm theo hướng hữu cơ và tăng cường kết nối thị trường trong nước – quốc tế. Với sự đồng hành của người dân, doanh nghiệp và chính quyền, ổi lê Quý Hương hứa hẹn sẽ trở thành sản phẩm nông sản chủ lực mang tầm vóc quốc gia, góp phần làm giàu đẹp cho quê hương Hà Long – vùng đất “quý hương” ngàn năm văn hiến.

Hoàng Anh