Bộ trưởng Đỗ Đức Duy báo cáo Tờ trình của Chính phủ

Duy trì ổn định nguồn cung về nhà ở thương mại, phát triển thị trường bất động sản minh bạch, lành mạnh

Dự thảo Nghị quyết đề xuất cho phép các dự án nhà ở thương mại được triển khai trên nhiều loại đất, bao gồm đất nông nghiệp và phi nông nghiệp không phải đất ở, nhằm tạo điều kiện để các dự án tiếp cận dễ dàng hơn với đất đai. Nghị quyết cũng nhấn mạnh sự công bằng giữa các nhà đầu tư và địa phương trong việc phát triển thị trường nhà ở. Đây là một bước đi chiến lược để phát triển kinh tế xã hội thông qua việc sử dụng hiệu quả nguồn tài nguyên đất, đồng thời đáp ứng nhu cầu về nhà ở và ổn định giá cả trên thị trường.

Nghị quyết áp dụng trên toàn quốc và nhắm đến các tổ chức kinh doanh bất động sản trong các trường hợp cụ thể, như đã hoặc đang có quyền sử dụng đất hoặc nhận quyền sử dụng đất. Tuy nhiên, để được triển khai, các dự án phải đảm bảo phù hợp với quy hoạch địa phương, được UBND cấp tỉnh phê duyệt và tuân thủ các quy định pháp luật về đất đai, nhà ở và bất động sản. Điều này nhằm tránh các xung đột và đảm bảo tính pháp lý cho các dự án. Trong trường hợp đất quốc phòng hoặc đất an ninh, dự án phải được sự đồng ý của Bộ Quốc phòng hoặc Bộ Công an.

Dự thảo Nghị quyết quy định trình tự, thủ tục thực hiện các dự án nhà ở thương mại qua thỏa thuận nhận quyền sử dụng đất phải tuân thủ theo quy định pháp luật về đất đai, bao gồm thủ tục chuyển quyền và mục đích sử dụng đất. Bên cạnh đó, Nghị quyết còn quy định chi tiết về trách nhiệm của các cơ quan liên quan trong việc giám sát thực hiện, cùng với kế hoạch sơ kết và tổng kết. Nghị quyết sẽ có hiệu lực từ ngày 01/01/2025 và được triển khai thí điểm trong thời gian 5 năm, sau đó sẽ đánh giá kết quả thực hiện để có thể nhân rộng hoặc điều chỉnh chính sách.

Đảm bảo công bằng giữa các địa phương, không tạo cơ chế “xin – cho”

Toàn cảnh phiên họp

Về phạm vi điều chỉnh, nhiều ý kiến tán thành với Tờ trình của Chính phủ, cho rằng phạm vi thực hiện Nghị quyết cần mở rộng trên toàn quốc để đảm bảo công bằng giữa các địa phương, tránh tình trạng phụ thuộc vào cơ chế “xin-cho” trong việc cấp phép và triển khai các dự án. Các ý kiến này nhấn mạnh rằng, một cơ chế công khai và minh bạch sẽ tạo ra sự công bằng trong tiếp cận đất đai cho các nhà đầu tư, đồng thời giảm thiểu rủi ro xung đột giữa các địa phương và các bên liên quan.

Một số ý kiến cho rằng, việc thí điểm thực hiện dự án nhà ở thương mại thông qua thỏa thuận về nhận quyền sử dụng đất hoặc đối với đất đang có quyền sử dụng sẽ có tác động lớn đến việc đầu tư xây dựng các khu đô thị, nhưng cũng cảnh báo về nguy cơ để lại những hậu quả lâu dài không thể khắc phục, ảnh hưởng đến quyền lợi của cộng đồng và nhà đầu tư. Do đó, nhiều đại biểu đề nghị Chính phủ cần tính toán kỹ lưỡng lộ trình thực hiện, bắt đầu thí điểm ở một số địa phương phát triển mạnh về kinh tế và đô thị hóa, sau đó tổng kết, đánh giá kết quả trước khi mở rộng triển khai trên toàn quốc.

Theo báo cáo thẩm tra, một số ý kiến cho rằng việc mở rộng phạm vi sử dụng đất cho các dự án nhà ở thương mại là cần thiết, nhưng cũng cần đặc biệt chú ý đến việc bảo vệ đất trồng lúa và đất rừng để tránh làm tổn hại quỹ đất nông nghiệp và tài nguyên rừng. Ủy ban Kinh tế của Quốc hội cũng kiến nghị chỉ nên thí điểm tại một số địa phương, sau đó tổng kết và đánh giá kết quả trước khi triển khai rộng rãi. Các nhà lập pháp nhấn mạnh tầm quan trọng của việc bảo tồn diện tích đất lúa và duy trì độ che phủ rừng, để đảm bảo phát triển bền vững.

Ủy ban Kinh tế cũng đề nghị Chính phủ nghiên cứu lộ trình thực hiện thí điểm, chỉ triển khai tại một số địa phương cụ thể, sau đó tổng kết, đánh giá và rút kinh nghiệm trước khi mở rộng ra toàn quốc. Điều này nhằm đảm bảo rằng các thí điểm thực hiện đúng các mục tiêu đề ra và không gây tác động tiêu cực đến lợi ích của người dân và các nhà đầu tư.

Đảm bảo các tiêu chí lựa chọn khu đất tham gia thí điểm

Ngoài ra, các ý kiến thẩm tra cũng chỉ ra rằng, cần phải làm rõ tiêu chí lựa chọn các khu đất và dự án tham gia thí điểm, đặc biệt là những dự án có liên quan đến đất quốc phòng, đất an ninh, và đất lâm nghiệp. Quy trình và thủ tục thực hiện các dự án nhà ở thương mại thông qua thỏa thuận nhận quyền sử dụng đất cần được làm rõ, đặc biệt đối với những khu đất nhạy cảm này.

Dự thảo Nghị quyết cũng nêu rõ, các dự án không được triển khai trên các loại đất nhạy cảm như đất quốc phòng, đất an ninh, đất rừng đặc dụng, và đất chuyên trồng lúa. Những khu đất này cần được bảo vệ chặt chẽ để không bị chuyển đổi mục đích sử dụng, đảm bảo tính ổn định lâu dài và bảo vệ tài nguyên đất đai. Chính phủ cũng yêu cầu nghiên cứu kỹ lưỡng việc áp dụng cơ chế thí điểm đối với các loại đất này để tránh những tác động không lường trước đến môi trường và lợi ích cộng đồng.

Đề xuất Nghị quyết này thể hiện quyết tâm của Chính phủ trong việc tháo gỡ những khó khăn về đất đai, hỗ trợ phát triển thị trường bất động sản lành mạnh và tạo điều kiện để mọi người có chỗ ở. Đồng thời, việc thực hiện thí điểm cho phép Chính phủ đánh giá hiệu quả của cơ chế này, từ đó đưa ra các chính sách phát triển thị trường nhà ở thương mại phù hợp và bền vững trong tương lai.

Ngọc Huyền