PV: Là một thành viên trong cơ quan soạn thảo, biên tập Dự án Luật Đất đai (sửa đổi), xin bà chia sẻ khái lược về sự nỗ lực của cơ quan soạn thảo trong việc tiếp thu ý kiến của Đại biểu Quốc hội, Nhân dân trong quá trình xây dựng Luật vừa qua?

Vụ trưởng Đoàn Thị Thanh Mỹ:

Việc hoàn thiện dự án Luật Đất đai 2024 đã nhận được sự quan tâm chỉ đạo sát sau của Chính phủ, Quốc hội, các cơ quan có liên quan. Quá trình tổng hợp trên 12 triệu lượt ý kiến của Nhân dân, các ý kiến của các Bộ, ngành, địa phương, các cơ quan có liên quan của Bộ Tài nguyên và Môi trường đã rất nỗ lực để nghiên cứu, tổng hợp, tiếp thu ý kiến của Nhân dân. Chính vì vậy, không đợi đầy đủ các ý kiến về mới tổng hợp, ngay sau khi nhận được các ý kiến, các cơ quan đã bắt tay ngay việc tổng hợp, tiếp thu, giải trình ý kiến của người dân, đảm bảo thời gian trình Chính phủ để trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ 5 (tháng 5/2023). Cũng trong giai đoạn này, nhiều sáng kiến để làm sao tổng hợp, tiếp thu nhanh nhất các ý kiến của Nhân dân cũng đã được đề xuất như thiết kế phần mềm, ứng dụng công nghệ thông tin trong việc tổng hợp ý kiến…

Theo quy định của Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật, sau khi Chính phủ trình Quốc hội dự án Luật Đất đai, Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ chỉ đạo việc tiếp thu, chỉnh lý dự án Luật để trình Quốc hội xem xét, thông qua. Với vai trò là cơ quan được giao chủ trì soạn thảo, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã chủ động, tích cự phối hợp với các cơ quan có liên quan của Quốc hội (Ủy ban Kinh tế, Ủy ban Pháp Luật, Hội đồng dân tộc và các Ủy ban khác có liên quan) nghiên cứu, tiếp thu đầy đủ các ý kiến của Đại biểu Quốc hội, các ý kiến giải trình cũng đã được các cơ quan trao đổi, thảo luận và thống nhất giải trình và thông tin lại cho Đại biểu. Với sự vào cuộc quyết tâm, quyết liệt, không quản ngày đêm, dự thảo Luật Đất đai trình ra Quốc hội đã nhận được nhiều phản hồi tích cực từ các Đại biểu Quốc hội.

PV: Luật đất đai 2024 có rất nhiều nội dung mới được đưa ra nhằm bảo vệ quyền lợi của đồng bào dân tộc thiểu số, vậy cụ thể được quy định như thế nào thưa bà?

Vụ trưởng Đoàn Thị Thanh Mỹ:

Đúng vậy, một trong những điểm mới rất quan trọng của Luật Đất đai 2024 là bổ sung, hoàn thiện nhiều điều, khoản đã giành riêng cho việc bảo đảm chính sách đất đai đối với đồng bào dân tộc thiểu số.

Theo đó, Luật Đất đai 2024 đã quy định chi tiết hơn về các chính sách đất đai đối với DTTS. Cụ thể, có chính sách bảo đảm đất sinh hoạt cộng đồng cho đồng bào DTTS phù hợp với phong tục, tập quán, tín ngưỡng, bản sắc văn hóa và điều kiện thực tế của từng vùng.

Luật cũng đã quy định cụ thể chính sách hỗ trợ đất đai lần đầu cho cá nhân là người DTTS thuộc diện hộ nghèo, hộ cận nghèo tại vùng đồng bào DTTS và miền núi, phù hợp với phong tục, tập quán, tín ngưỡng, bản sắc văn hóa và điều kiện thực tế của từng vùng để bảo đảm ổn định cuộc sống. Như giao đất ở trong hạn mức và được miễn, giảm tiền sử dụng đất; cho phép chuyển mục đích sử dụng đất sang đất ở trong hạn mức và được miễn, giảm tiền sử dụng đất đối với đất có nguồn gốc được Nhà nước giao, cho thuê, công nhận hoặc được thừa kế, tặng cho, nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất theo quy định của pháp luật. Giao đất nông nghiệp trong hạn mức không thu tiền sử dụng đất; cho thuê đất phi nông nghiệp không phải là đất ở để sản xuất, kinh doanh và được miễn, giảm tiền thuê đất.

Đối với cá nhân là đồng bào dân tộc thiểu số đã được giao đất lần đầu nay thiếu đất hoặc không còn đất so với hạn mức mà thuộc diện hộ nghèo, hộ cận nghèo thì Nhà nước tiếp tục giao đất hoặc cho phép chuyển mục đích sử dụng đất  sang đất đất ở, giao đất trong hạn mức để sản xuất kinh doanh, ổn định đời sống và được miễn, giảm tiền sử dụng đất.

Để bảo đảm chính sách khả thi, đi vào cuộc sống, Luật đã giao trách nhiệm cho chính quyền địa phương trong việc rà soát, giành quỹ đất để thực hiện chính sách đất đai đối với đồng bào dân tộc thiểu số, như sử dụng quỹ đất của nông, lâm trường bàn giao về cho địa phương, quy đất do cơ quan, tổ chức của Nhà nước được giao quản lý, Nhà nước thu hồi đất,… UBND cấp tỉnh căn cứ tình hình thực tế và quỹ đất của địa phương quyết định diện tích giao đất, cho thuê đất để thực hiện chính sách hỗ trợ đất đai đối với cá nhân là người DTTS theo quy định.

UBND cấp tỉnh trình HĐND cùng cấp ban hành chính sách hỗ trợ của địa phương về đất đai đối với đồng bào DTTS sinh sống trên địa bàn phù hợp với điều kiện thực tế của địa phương và tổ chức thực hiện. Hằng năm, UBND cấp xã rà soát, báo cáo UBND cấp huyện về các trường hợp không còn, thiếu hoặc không có đất để giao đất, cho thuê đất theo quy định. Các trường hợp vi phạm chính sách hỗ trợ đất đai đối với đồng bào DTTS, các trường hợp đã được Nhà nước giao đất, cho thuê đất theo quy định mà không còn nhu cầu sử dụng đất mà phải thu hồi đất để tiếp tục thực hiện chính sách đất đai đối với đồng bào DTTS theo quy định.

Các chính sách đất đai đối với đồng bào DTTS theo Luật Đất đai 2024 đã quy định các chính sách bảo đảm đất sinh hoạt cộng đồng; giao đất, cho thuê đất đối với đồng bào DTTS thiếu đất ở, đất sản xuất; đảm bảo quỹ đất để thực hiện chính sách đất đai đối với đồng bào DTTS.

PV: Đến thời điểm này công tác tuyên truyền trước khi Luật đi vào thực tiễn cuộc sống đã được Bộ TN&MT triển khai và kết quả như thế nào?. Ở cương vị là một nhà quản lý chuyên ngành, bà có định hướng và chỉ đạo gì đến các cơ quan quản lý tại địa phương nói chung và đồng bào dân tộc thiểu số nói riêng, thưa bà?

Vụ trưởng Đoàn Thị Thanh Mỹ:

Về công tác tuyên truyền, phổ biến những nội dung mới của Luật Đất đai 2024, thời gian qua, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã phối hợp với các cơ quan truyền thông tập trung tuyên truyền, phổ biến thông qua các phương tiện thông tin đại chúng.

Bên cạnh đó, Bộ đã tổ chức Hội nghị trực tuyến triển khai thi hành Luật Đất đai với các bộ, ngành và 63 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương (nhiều địa phương trực tuyến đến cấp xã); chủ trì, phối hợp với Ban Tuyên giáo Trung ương tổ chức Hội nghị phổ biến Luật Đất đai 2024 cho báo cáo viên các cấp; cùng với Bộ Tư pháp tổ chức Hội nghị phổ biến Luật Đất đai cho ngành Tư pháp trên toàn quốc; phối hợp Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam, Kiểm toán Nhà nước và các tỉnh tổ chức các Hội nghị phổ biến Luật Đất đai.

Đến thời điểm hiện nay, các địa phương trong cả nước đã cơ bản hoàn thành việc ban hành kế hoạch triển khai thi hành Luật Đất đai; đã triển khai công tác tuyên truyền, phổ biến các quy định của Luật Đất đai bằng nhiều hình thức đa dạng, phong phú, sâu rộng đến từng các cơ quan, đơn vị, hiệp hội, tổ chức chính trị xã hội, đối tượng chịu sự tác động để tạo sự thống nhất, đồng thuận trong nhận thức và trong tổ chức triển khai thực hiện để các chính sách ưu việt sớm đi vào cuộc sống.

Trong các nhóm nhiệm vụ, công tác xây dựng thể chế, đồng bộ hệ thống văn bản quy định, hướng dẫn về đất đai từ trung ương đến địa phương theo thẩm quyền, phù hợp với các quy định của Luật Đất đai 2024 cần bảo đảm đúng tinh thần chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ. Công tác này cần được UBND các tỉnh chỉ đạo các sở, ban, ngành, địa phương chú trọng triển khai từ sớm bởi công việc này có rất nhiều nội dung, nhiệm vụ cần khẩn trương tổ chức thực hiện.

PV: Trân trọng cảm ơn bà!

Minh Diệp (thực hiện)